Νοτιοδυτικά της πόλης μας, στα ριζά της δυτικής οροσειράς των Ακαρνανικών που είναι γνωστή με το όνομα Σερέκας, βρίσκεται σε περίβλεπτη θέση, από το 1752, η μονή Αγίου Δημητρίου.
Το καθολικό κατέχει τη νότια πλευρά του μοναστηριού, ενώ η παλαιότερη σειρά των κελλιών είναι στη δυτική πλευρά χτισμένη το Φεβρουάριο του 1814 σύμφωνα με εντοιχισμένη εξωτερική επιγραφή. Τα άλλα κελλιά, στην ανατολική βαθμιδωτή πλευρά και στα βόρεια, όπου και η είσοδος, είναι νεότερες απλές λιθόκτιστες κατασκευές.
Το καθολικό είναι μονόχωρη λιθόκτιστη βασιλική με ημικυκλική αψίδα και δίρριχτη κεραμιδωτή στέγη. Στη μέση της βόρειας πλευράς υψώνεται δίλοβο αετωματικό καμπαναριό. Εσωτερικά οι μακριές πλευρές έχουν στη σειρά από δύο εφαπτόμενα τόξα, που με τη βοήθεια τριών άλλων εγκάρσιων δημιουργούν ημιθόλια.
Ο ναός είναι κατάγραφος, διακοσμημένος από καλό καλλιτέχνη, αλλά η σημερινή κατάσταση των αγιογραφιών από την υγρασία και την αιθάλη δυσχεραίνει οποιαδήποτε μελέτη. Στο ιερό μόλις διακρίνεται στη κόγχη η Πλατυτέρα, και στη νότια πλευρά σκηνές αδιάγνωστες και δυσδιάκριτοι άγιοι. .....
Στο λιθόκτιστο τέμπλο βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση ή ένθρονη Θεοτόκος στον τύπο της Οδηγήτριας, ανάμεσα σε τέσσερεις προφήτες, που ζωγραφίζονται στις άκρες, και δεξιά ο ένθρονος Ιησούς Χριστός σε ολοστόλιστο θρόνο ανάμεσα στα τέσσερα σύμβολα των Ευαγγελιστών. Κρατεί στο αριστερό ανοιχτό ευαγγέλιο και με το δεξιό ευλογεί φορώντας διάλιθο στέμμα στο κεφάλι. Είναι ο Βασιλεύς των Βασιλέων. Νότια από το δεξιό παραπόρτι εικονίζεται ολόσωμος ο αρχάγγελος Γαβριήλ.
Σε δεύτερη ζώνη στο τέμπλο απικονίζονται δύο ακόμα παραστάσεις. Κάτω από τη Θεοτόκο ολόσωμοι και μετωπικοί οι άγιοι Νικόλαος, Αθανάσιος και Σπυρίδων. Τα ενδύματά τους στολίζονται με βαριά διακόσμηση και στον καστανέρυθρο προπλασμό των γυμνών μερών και ιδίως του προσώπου ανοίγονται φώτα με λεπτές μικρές, λευκές γραμμές. Κάτω από τον Ιησού Χριστό απεικονίζονται οι Τρείς Ιεράρχες (Βασίλειος, Χρυσόστομος και Γρηγόριος) που παρουσιάζουν την ίδια διακόσμηση στα ενδύματα και την ίδια τεχνική φωτισμού με τις άλλες εικόνες. Στο επιστύλιο του τέμπλου εικονίζεται σε μετάλλιο ο Ιησούς Χριστός ανάμεσα σε δύο ομάδες αποστόλων (έξι αριστερά και έξι δεξιά), επίσης σε μετάλλια.
Σε δεύτερη ζώνη στο τέμπλο απικονίζονται δύο ακόμα παραστάσεις. Κάτω από τη Θεοτόκο ολόσωμοι και μετωπικοί οι άγιοι Νικόλαος, Αθανάσιος και Σπυρίδων. Τα ενδύματά τους στολίζονται με βαριά διακόσμηση και στον καστανέρυθρο προπλασμό των γυμνών μερών και ιδίως του προσώπου ανοίγονται φώτα με λεπτές μικρές, λευκές γραμμές. Κάτω από τον Ιησού Χριστό απεικονίζονται οι Τρείς Ιεράρχες (Βασίλειος, Χρυσόστομος και Γρηγόριος) που παρουσιάζουν την ίδια διακόσμηση στα ενδύματα και την ίδια τεχνική φωτισμού με τις άλλες εικόνες. Στο επιστύλιο του τέμπλου εικονίζεται σε μετάλλιο ο Ιησούς Χριστός ανάμεσα σε δύο ομάδες αποστόλων (έξι αριστερά και έξι δεξιά), επίσης σε μετάλλια.
Οι περισσότεροι κρατούν ειλητάρια, ενώ ο Πέτρος, ο Παύλος και οι Ευαγγελιστές ευαγγέλια. Κάτω από τα αποστολικά σε λίθινο κοσμήτη, γράφεται μεγαλογράμματη επιγραφή που όπως υποθέτουμε, αναφέρεται στη κατασκευή και τη διακόσμηση του ναού: TO CTEREΩΜA TΩΝ ΕΠΙ CΟΙ ΠΕΠΟΙΘΟΤΩΝ CTEΡΕΩCΟΝ ΚΥΡΙΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗCΙΑΝ ΗΝ ΕΚΤΗCΩ ΤΩ ΤΙΜΙΩ CΟΥ ΑΙΜΑΤΙ. ΕΤΟΥC 1752.
Η ζωγραφική στο ανατολικό ημιθόλιο της οροφής έχει εντελώς εξαλειφθεί, ενώ στο δυτικό διακρίνονται τρεις κύκλοι: α)κεντρικό μετάλλιο με ένθρονη τη Βρεφοκρατούσα Θεοτόκο, β)ζώνη με στηθάρια όπου εικονίζονται δώδεκα προφήτες, και γ)ζώνη με δώδεκα σκηνές από το Κύκλο της Παναγίας.
Στη νότια πλευρά, αμέσως μετά το τέμπλο, τοιχογραφείται η εικόνα του αγίου Δημητρίου. Ο άγιος κάθεται σε μεγαλοπρεπή θρόνο φορόντας τη στρατιωτική του στολή, ενώ πάνω του δύο ιπτάμενοι άγγελοι τον στεφανώνουν.
Στις μακριές πλευρές του κύριου ναού, στο τύμπανο του μεγάλου εντοιχισμένου τόξου, συνεχίζεται σε τρεις επάλληλες ζώνες το εικονογραφικό πρόγραμμα. Η πάνω ζώνη και στις δύο πλευρές παρουσιάζει μεγάλη φθορά και είναι αδύνατη η αναγνώριση των θεμάτων. Εκείνη που παρουσιάζει μέγιστο ενδιαφέρον είναι η δεύτερη ζώνη όπου σε οχτώ σκηνές εικονογραφείται ο κύκλος της ζωής του αγίου Δημητρίου. Η εικονογράφηση αρχίζει από τη νότια πλευρά και ακριβώς μετά τη τοιχογραφία του ένθρονου τιμώμενου αγίου. Δυστυχώς η πρώτη από τις τέσσερες σκηνές είναι σήμερα εντελώς αδιάγνωστη. Οι άλλες τρείς είναι: ο άγιος Δημήτριος στο δικαστήριο μπροστά στον ένθρονο Μαξιμιανό, ο άγιος οδηγείται στη φυλακή καΙ ο άγιος μέσα από τα κάγκελα της φυλακής που ευλογεί το Νέστορα. Στη βόρεια πλευρά και από τα δυτικά προς τα ανατολικά η πέμτη σκηνή είναι επίσης αδιάγνωστη (ίσως μονομαχία Νέστορα και Λυαίου) και οι υπόλοιπες τρεις παρουσιάζουν το μαρτύριο, τον ενταφιασμό και την Κοίμηση του αγίου.
Στην τρίτη ζώνη εικονογραφούνται ολόσωμοι άγιοι. Διακρίνονται στη νότια πλευρά οι Κοσμάς και Δαμιανός και στη βόρεια ο άγιος Χριστόφορος με το Χριστό στον ώμο και ο άγιος Παντελεήμων.
Το μοναστήρι διαθέτει πλήθος χρυσών και αργυρών αφιερωμάτων που φανερώνει ότι ένα διάστημα (δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και πρώτο μισό 19ου) αποτέλεσε σημαντικό λατρευτικό κέντρο της περιοχής. Την ίδια εποχή πρέπει να είχε και αξιόλογη βιβλιοθήκη, αφού όπως είναι γνωστό, είχε στη κατοχή του και μικρογραφημένο χρησμολογικό κώδικα που δώρησε ο λευκαδίτης ηγούμενός του Ιάκωβος Γαζής στον συμπατριώτη του λόγιο γιατρό Πέτρο Στεφανίτζη, που πέρασε από το μοναστήρι το 1822 μετά τη μάχη του Πέτα. Τον κώδικα αυτό μαζί με εικόνες που ο ίδιος δημιούργησε εξέδωσε το 1838 στην Αθήνα. Η τύχη του κώδικα δεν είναι γνωστή, ίσως βρίσκεται κάπου στη βιβλιοθήκη της Ριζαρείου σχολής όπου ο λευκαδίτης ιατρός κληροδότησε όλη του τη περιουσία.Δυστυχώς με το γνωστό Βασιλικό Διάταγμα της 7ης Οκτωβρίου 1833, εμπνευστής του οποίου ήταν ο τότε αντιβασιλέας του 'Οθωνα Μάουερ, το μοναστήρι διαλύθηκε. Σώζεται παλαιό έγγραφο του 1842 των μοναχών της μονής με το οποίο γίνοταν προσπάθεια εξαίρεσής της από το παραπάνω διάταγμα το οποίο δεν είχε βέβαια αποτέλεσμα.
Τίς πληροφορίες για το μνημείο πήραμε από:
1. Aθανάσιου Δ. Παλιούρα, Βυζαντινή Αιτωλοακαρνανία, Εκδόσεις Αρσινόη, Αθήνα.
2. Αιτωλοακαρνανική και Ευρυτανική εγκυκλοπαίδεια, Εκδοση Ιωάννη Ν. Κουφού.
πηγή: akarnania.net
Η ζωγραφική στο ανατολικό ημιθόλιο της οροφής έχει εντελώς εξαλειφθεί, ενώ στο δυτικό διακρίνονται τρεις κύκλοι: α)κεντρικό μετάλλιο με ένθρονη τη Βρεφοκρατούσα Θεοτόκο, β)ζώνη με στηθάρια όπου εικονίζονται δώδεκα προφήτες, και γ)ζώνη με δώδεκα σκηνές από το Κύκλο της Παναγίας.
Στη νότια πλευρά, αμέσως μετά το τέμπλο, τοιχογραφείται η εικόνα του αγίου Δημητρίου. Ο άγιος κάθεται σε μεγαλοπρεπή θρόνο φορόντας τη στρατιωτική του στολή, ενώ πάνω του δύο ιπτάμενοι άγγελοι τον στεφανώνουν.
Στις μακριές πλευρές του κύριου ναού, στο τύμπανο του μεγάλου εντοιχισμένου τόξου, συνεχίζεται σε τρεις επάλληλες ζώνες το εικονογραφικό πρόγραμμα. Η πάνω ζώνη και στις δύο πλευρές παρουσιάζει μεγάλη φθορά και είναι αδύνατη η αναγνώριση των θεμάτων. Εκείνη που παρουσιάζει μέγιστο ενδιαφέρον είναι η δεύτερη ζώνη όπου σε οχτώ σκηνές εικονογραφείται ο κύκλος της ζωής του αγίου Δημητρίου. Η εικονογράφηση αρχίζει από τη νότια πλευρά και ακριβώς μετά τη τοιχογραφία του ένθρονου τιμώμενου αγίου. Δυστυχώς η πρώτη από τις τέσσερες σκηνές είναι σήμερα εντελώς αδιάγνωστη. Οι άλλες τρείς είναι: ο άγιος Δημήτριος στο δικαστήριο μπροστά στον ένθρονο Μαξιμιανό, ο άγιος οδηγείται στη φυλακή καΙ ο άγιος μέσα από τα κάγκελα της φυλακής που ευλογεί το Νέστορα. Στη βόρεια πλευρά και από τα δυτικά προς τα ανατολικά η πέμτη σκηνή είναι επίσης αδιάγνωστη (ίσως μονομαχία Νέστορα και Λυαίου) και οι υπόλοιπες τρεις παρουσιάζουν το μαρτύριο, τον ενταφιασμό και την Κοίμηση του αγίου.
Στην τρίτη ζώνη εικονογραφούνται ολόσωμοι άγιοι. Διακρίνονται στη νότια πλευρά οι Κοσμάς και Δαμιανός και στη βόρεια ο άγιος Χριστόφορος με το Χριστό στον ώμο και ο άγιος Παντελεήμων.
Το μοναστήρι διαθέτει πλήθος χρυσών και αργυρών αφιερωμάτων που φανερώνει ότι ένα διάστημα (δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και πρώτο μισό 19ου) αποτέλεσε σημαντικό λατρευτικό κέντρο της περιοχής. Την ίδια εποχή πρέπει να είχε και αξιόλογη βιβλιοθήκη, αφού όπως είναι γνωστό, είχε στη κατοχή του και μικρογραφημένο χρησμολογικό κώδικα που δώρησε ο λευκαδίτης ηγούμενός του Ιάκωβος Γαζής στον συμπατριώτη του λόγιο γιατρό Πέτρο Στεφανίτζη, που πέρασε από το μοναστήρι το 1822 μετά τη μάχη του Πέτα. Τον κώδικα αυτό μαζί με εικόνες που ο ίδιος δημιούργησε εξέδωσε το 1838 στην Αθήνα. Η τύχη του κώδικα δεν είναι γνωστή, ίσως βρίσκεται κάπου στη βιβλιοθήκη της Ριζαρείου σχολής όπου ο λευκαδίτης ιατρός κληροδότησε όλη του τη περιουσία.Δυστυχώς με το γνωστό Βασιλικό Διάταγμα της 7ης Οκτωβρίου 1833, εμπνευστής του οποίου ήταν ο τότε αντιβασιλέας του 'Οθωνα Μάουερ, το μοναστήρι διαλύθηκε. Σώζεται παλαιό έγγραφο του 1842 των μοναχών της μονής με το οποίο γίνοταν προσπάθεια εξαίρεσής της από το παραπάνω διάταγμα το οποίο δεν είχε βέβαια αποτέλεσμα.
Τίς πληροφορίες για το μνημείο πήραμε από:
1. Aθανάσιου Δ. Παλιούρα, Βυζαντινή Αιτωλοακαρνανία, Εκδόσεις Αρσινόη, Αθήνα.
2. Αιτωλοακαρνανική και Ευρυτανική εγκυκλοπαίδεια, Εκδοση Ιωάννη Ν. Κουφού.
πηγή: akarnania.net
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το palairosmagic.blogspot.gr δεν υιοθετεί, τα σχόλια των αναγνωστών και σε περιπτώσεις υβριστικών, απαξιωτικών και προσβλητικών χαρακτηρισμών ή ανακριβών πληροφοριών θα τα διαγράφει.
Η ΑΠΟΨΗ ΣΑΣ .......